Modern tarımın nimetleri sayesinde market raflarında çeşit çeşit meyve görüyoruz. Ancak çoğu zaman, doğanın kendi kendine yetiştirdiği, yüzyıllardır insanların beslenmesinde, şifa arayışında ve hatta kültürel hayatında yer etmiş yabani meyveleri unutuyoruz. İşte bu gizli lezzetlerden biri de “Yaban Armudu”dur.
Doğada kendiliğinden yetişen, bakıma ihtiyaç duymadan kök salan bu meyve, Anadolu’dan Balkanlara, Kafkasya’dan Avrupa’nın pek çok ormanına kadar geniş bir coğrafyada rastlanır. Sert kabuğunun altında gizlediği zengin aroma, besleyici yapısı ve geleneksel halk tıbbında üstlendiği rol ile Yaban Armudu, adeta doğanın saklı hazinelerinden biridir.
Yaban Armudu, bilimsel adıyla Pyrus elaeagnifolia, Pyrus pyraster veya bazı bölgelerde Ahlat adıyla bilinir. Gülgiller (Rosaceae) familyasına ait bu ağaç türü, kültür armutlarının atası sayılabilecek, doğal yollarla yetişen bir meyve türüdür.
Genellikle dağlık alanlarda, bozkırlarda, orman kenarlarında, kurak ve taşlık bölgelerde 1000-2000 metre rakımda bile yetişebilir. Doğaya dayanıklılığı sayesinde, ek bir bakım gerektirmeden çorak topraklarda bile kök salabilir.
Ağaç yapısı dikenli, bodur veya orta boyludur. Meyveleri küçük, sert, genellikle sarımsı veya kahverengimsi renkte ve ekşimsi bir aromaya sahiptir. Kültür armutlarının aksine ilk başta yendiğinde ağızda buruk bir tat bırakır, ancak olgunlaştıkça veya dalından düştükten sonra tatlılaşır.
Yaban Armudu küçük ama besin değeri açısından oldukça zengin bir meyvedir. İçeriğinde:
bulunur. Doğal şeker oranı düşük olduğu için düşük kalorilidir, aynı zamanda yüksek lif içeriği ile sindirim dostudur.
Yaban armudu, yüksek lif oranı sayesinde bağırsak hareketlerini düzenler, kabızlık sorununa iyi gelir. Ayrıca mideyi rahatlatıcı etkisi olduğu halk arasında yaygın olarak bilinir.
İçerdiği fenolik bileşikler ve C vitamini sayesinde serbest radikallerle savaşarak hücre yenilenmesini destekler, bağışıklık sistemini güçlendirir.
Düşük glisemik indeksi nedeniyle diyabet hastaları için kontrollü tüketildiğinde uygun bir meyve seçeneğidir. Doğal şeker oranı düşük olmasına rağmen doyurucudur.
Anadolu’da yüzyıllardır böbrek taşı düşürme sürecinde, idrar söktürücü özelliğinden dolayı Yaban Armudu tüketimi önerilir.
Potasyum içeriği sayesinde kan basıncının dengelenmesine yardımcı olur. Damar sertliğini önlemeye yönelik etkileri de araştırmalarda öne çıkmaktadır.
Özellikle Orta Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde Yaban Armudu; kış hazırlıkları, geleneksel şifa reçeteleri ve kırsal mutfak kültürünün önemli bir parçasıdır.
Meyveler sonbaharda toplanıp kurutulur, kış aylarında çay olarak demlenir ya da hoşaf yapımında kullanılır.
Bazı yörelerde, ekşi ve buruk tadı azaltmak için haşlandıktan sonra pekmez veya reçel haline getirilir.
Kurumuş yaban armudu dilimleri, adaçayı veya ıhlamur gibi bitkilerle karıştırılarak bağışıklık güçlendirici çaylara eklenir.
Anadolu’da eskiler, böbrek taşına karşı yaban armudu kompostosu hazırlar; sindirim rahatsızlıklarında birkaç adet olgun armudu kaynatarak suyu içilirdi.
Yaban Armudu, sadece insanlar için değil, doğadaki pek çok canlı için de bir yaşam kaynağıdır. Kuşlar, tilkiler, ayılar gibi birçok yabani hayvan bu meyvenin olgunlaşan hallerini tüketir. Ayrıca çiçeklenme döneminde arılar için önemli bir polen kaynağıdır.
Köylüler arasında “Ahlat ağacı dikersen, gölgesinde torunun oturur” sözü, yaban armudunun uzun ömürlü, köklü bir ağaç olmasından kaynaklanır. Doğaya dayanıklılığı, erozyon önleyici kök yapısı ve kuraklığa direnci ile ekosistem için de kritik bir öneme sahiptir.
Yaban Armudu, modern tarımın ışıkları altında unutulmuş gibi görünse de, doğanın kendine yeten, şifa dolu armağanlarından biridir. Tadının ilk başta biraz buruk gelmesi, onun gizli potansiyelini gölgeleyemez. Şifa arayanların, doğal beslenmeye yönelenlerin ve doğa severlerin mutlaka keşfetmesi gereken bir meyvedir.
Doğal, yerel ve unutulmaya yüz tutmuş değerlerimize yeniden dönmek için küçük bir adım atmak isterseniz, sonbaharda bir orman yürüyüşüne çıkın; belki bir ahlat ağacının dallarından size göz kırpan minik, sert ve kadim bir meyveyle karşılaşırsınız.
Sohbet Odası olarak sizleri Chat Odası kanalında keyifli bir sohbet havasında karşılıyoruz . Sizlerle başka bir konuda görüşmek dileğiyle Sevgiler saygılar ,Seviyeli Chat Sohbet sitemize hoşgeldiniz.
admin 21
İlk yorum yazan siz olun.